Januari 2012. Keuzes

Keuken opknappen of tijd voor een nieuwe hobby? It's... Chopper Time!!

Radiografisch helikopters

U mag weten, écht warm lopen voor miniatuur helikopters doet Hildo niet. Het gaat dan ook niet direct om de helikopters zelf, maar om de oog-hand coördinatie die daarvoor nodig is. Hildo heeft al jaren radiografisch bestuurbare zeilbootjes, verdere ervaring op dit gebied heeft hij niet. Een collega van Hildo heeft een miniatuur helikoptertje en het vliegt onwaarschijnlijk goed voor zoiets kleins. Extreem duur zijn ze niet, veel ruimte om op te bergen heeft u niet nodig. Dus... Tijd voor een nieuwe hobby!

Lastig vliegen?

Met coaxiale (beginners) helikopters is het vliegen vrij eenvoudig, iedereen kan het vanwege de traagheid en extreme stabiliteit. Maar met name bij de snellere geavanceerde modelletjes is de stabiliteit stukken minder, u bent continu bezig kleine correcties uit te voeren om uw model in de lucht te houden. Afgezien daarvan kunt u omhoog en omlaag, op de kop vliegen, links en rechts om uw as, zijwaarts links en rechts en voor- en achteruit. Maar met de staart naar u toe is de besturing precies andersom dan wanneer u met de neus naar u toe vliegt. Op de kop is qua besturing alles wéér omgedraaid, ook weer afhankelijk van hoe u tegen de helikopter aankijkt: van voren, achteren of tegen één van de beide zijkanten. Alle correcties moeten vloeiend en instant gebeuren, nadenken betekent crashen. De uitdaging is nu: Is radiografisch helikopter vliegen nog te leren op iets gevorderde leeftijd? 

Kennis

Hildo weet wel een beetje van de basisprincipes van waarom een helikopter kan vliegen, maar van verdere kennis is hij geheel ontbloot. Geeft niets, alles is te leren. Hildo duikt eerst het internet op om zijn kennis te vergroten en schaft, hopelijk gefundeerd, verschillende modelletjes aan die hem van beginner naar specialist moeten brengen. Hoe lang het duurt voordat u goed kunt vliegen? Houdt uw adem niet in: helikopters zijn lastig! Gelukkig wil Hildo zijn net opgedane kennis graag met u delen.Het kan best zijn dat hij iets fout geïnterpreteerd of helemaal niet begrepen heeft. Hij houdt daarom een slag om de arm wat betreft de juistheid van zijn informatie op deze bladzijden. U bent gewaarschuwd!

De radiografische wentelwiek

De officiële benamingen in het Nederlands zijn overigens niet helikopter, maar wentelwiek of zelfs hefschroefvliegtuig. Klinkt een beetje... Zuid-Afrikaans. De ontwikkeling van RC (RC = Radio Controlled) helikopters hebben de laatste jaren een stormachtige ontwikkeling doorgemaakt. Tien jaar geleden nog waren model helikopters, behalve duur en groot, alleen te vliegen door ervaren RC-piloten. Om het toestel te behoeden voor een prijzige crash was ervaring zeker noodzakelijk.

Miniatuur helikopter

Het is inmiddels mogelijk geworden high-tech techniek te miniaturiseren. Er zijn nu miniatuurtjes te koop, met een bijbehorend (relatief) miniatuur prijsje, die erg goed vliegen, iets wat 10 jaar geleden onmogelijk was. Sterker nog, u hoeft helemaal geen ervaring te hebben om de beginners-uitvoeringen succesvol in de lucht te houden. Meer extreme modellen zijn er natuurlijk ook, voor de gevorderde piloot. Zelf bouwen hoeft niet meer want ze worden kant en klaar geleverd.

Crashen

Zolang u een miniatuur heli vliegt, vallen schades over het algemeen erg mee. Het lage eigengewicht, minder dan een pakkie shag, zorgt ervoor dat dit soort helikopters meer kan hebben dan u op het eerste gezicht zou denken. Door de goede verkrijgbaarheid van onderdelen, mits u een helikopter kiest van een gerenommeerd merk, zijn reparaties best betaalbaar.

De verschillende uitvoeringen

2-kanaals. Omhoog/omlaag en rond uw as draaien.

'Dit is niks', aldus Hildo. Speelgoed dat niet serieus te nemen is. Naar voren of achteren vliegen is niet mogelijk, want een derde kanaal zit er niet op. Vanaf iets van 20 euro verkrijgbaar, u kunt uw geld ook zo weggooien.

3-kanaals. Omhoog/omlaag, rond uw as draaien en voor-/achteruit.

Dit is stukken beter, want met drie kanalen kunt u in ieder geval gericht vliegen. De goedkopere uitvoeringen zijn voorzien van een bijgeleverde infraroodbediening, net als de afstandsbediening van uw tv geschikt voor een zeer beperkte, in meters gemeten, afstand. Vanaf iets van 30 euro met infrarood. Eentje met een echte radiografische zender, 2.4Ghz, is te prefereren vanwege de storingsvrije verbinding en kristallen hoeft u nooit meer te kopen. Wel iets duurder dan infrarood natuurlijk.

4-kanaals. Omhoog/omlaag, rond uw as draaien, voor-/achteruit, links en rechts zijwaarts.

Dit is het leukst en het meest uitdagend vanwege de mogelijkheden die het biedt. Een vierkanaals helikopter is al helemaal aan te raden om mee te oefenen, voordat u zichzelf iets verkeerd aanleert, als u later de overstap wilt maken naar de meer extreme, snellere, uitdagender en uiteraard wat duurdere exemplaren. Gemakkelijk vliegende beginnersexemplaren zijn er vanaf iets van 50 euro met 2.4Ghz zender.

Accutechniek... de lipo!

De lipo: eigenlijk Li-Po of voluit de lithium-ion polymeer accu. Hildo wist niet eens dat deze bestond. Dit oplaadbare batterijtje is klein, licht en heeft een in verhouding grote opslagcapacitieit, kan stroom razendsnel afgeven en is snel op te laden. De lipo heeft geen behuizing van metaal, zoals een gewone batterij, maar kan naar willekeur vorm worden gegeven in de lengte, breedte of dikte. Dat is een voordeel bij radiografische modellen. Een enkele lipo-cel is 3.7 volt. U kunt een grotere lipo krijgen, maar er zijn ook lipo's waarbij meerdere cellen aan elkaar gekoppeld zijn om het voltage te verhogen. De meercel lipo's hebben een speciale lader nodig die ervoor zorgt dat de cellen gelijkwaardig worden opgeladen, met een 'balancer' ertussen. Helemaal  leegtrekken mag u een lipo niet, want dan zijn ze naderhand niet meer 100% op te laden of kunnen stuk gaan. Om dat te voorkomen zijn alle Blade heli's voorzien van speciale elektronica die er voor zorgt dat de motor ermee stopt  voordat de lipo onder de schade veroorzakende 3 volt komt. Het is zelfs beter om voor die tijd al te stoppen met vliegen. Er zijn speciale lipoladers op de markt die de batterij op een verantwoorde manier laden. Het is een beetje afhankelijk van de grootte, maar een kleine 3.7 volt lipo is snel weer helemaal opgeladen. Iets van 20 minuten tot een half uur misschien voor een 150mAh, afhankelijk van de capaciteit, omdat Hildo's laders niet instelbaar zijn, en hoe ver u hem leeggevlogen hebt. De maximale lading van een lipo is 4,2 volt, komt u daarboven dan gaan ze stuk, maar lipo laders zorgen ervoor dat het maximale voltage niet overschreden wordt. Wilt u een lipo voor langere tijd opbergen dan is het raadzaam om de spanning ergens tussen de 3,6 en 3,8 volt te houden. Van vol wegleggen gaan ze stuk of verminderd in ieder geval de capaciteit, van te leeg wegleggen ook. De maximale veilige laadstroom is 1C en dat is 0,15A voor een 150mAh lipo, 0,30A voor een 300 mAh en, bijvoorbeeld, 2,2A voor een 2200 mAh lipo. Sommige lipo´s kunnen met een hogere laadstroom geladen worden, 2C, 3C en soms nog meer.

Vliegtijd

Hildo haalt misschien een minuut of zes met de MCX die standaard voorzien is van een 110mAh lipo, beetje afhankelijk van hoe rustig hij vliegt. De mSR-X gaat sneller door zijn 150mAh lipo heen en bij de mCP-X, ondanks dat daar een duidelijk grotere 200mAh lipo in zit, gaat het nog vlotter. Sterkere motoren vragen meer stroom. Hoe u er mee vliegt, maakt natuurlijk ook iets uit. Meerdere, van te voren opgeladen, lipo's bezitten is mooi bezit.

Lipoladers

Er zijn verschillende soorten E-Flite laders die allemaal als standaard lader bij een Blade helikopter geleverd worden. Helemaal links de lader, met instelbare laadstroom, die standaard bij de mCP-X zit. Rechts een lader die op vier stuks AA batterijen werkt, standaard bij de MCX. De lader in het midden is tezamen met de mSR-X overgenomen. Het is een fijne. Kan vier lipo's tegelijk laden aan het lichtnet met de bijgeleverde adapter. In de behuizing van de lader passen vier stuks Engelse Staaf batterijen, D cellen heten ze officieel denkt Hildo, zodat u uw lipo's ook buiten kunt opladen. De 200 mAh lipo's van de mCP-X zijn iets groter, de aansluiting om te laden is iets forser, en passen er derhalve, zonder adapter snoertje, niet in. Het probleem met de 1 in 4 lader is dat de, niet instelbare, laadstroom 0.3A is. Een beetje veel voor 110, 130 of 150mAh lipo's die er mee geladen worden en het zal de levensduur van deze lipo's vast niet bevorderen.

Verpakking Blade helikopters

Dit is de Bind & Fly versie van de mCP-X2. Alles zit erin, behalve de zender. Die wil Hildo niet vanwege de separate aanschaf van de DX6i computer zender. De doos is van karton, maar doet niet alleen dienst als verpakking. Hij is voorzien van een draagbeugel zodat u uw helikopter en onderdelen gemakkelijk kunt vervoeren van en naar het vliegveld. De Blade helikopters die Hildo heeft, zijn allemaal op deze manier verpakt. 'Netjes', meent hij.

De eerste vluchten met de MCX

Hildo vindt de MCX is een uitstekend vliegende helikopter die erg goed en controleerbaar op de bijgeleverde 2.4Ghz zender reageert. Het machientje vliegt zeer rustig en stabiel. Nadeel? Erg snel is ie niet, met name vooruit gaat Hildo's MCX tergend langzaam. Een beetje extra gewicht aan de neus plakken is een simpele, niets kostende oplossing om de voorwaartse vlucht iets vlotter te krijgen. De MCX2, de verbeterde opvolger, schijnt veel sneller te zijn maar is, ten tijde van aanschaf, ook stukken duurder.

Hand-oog coördinatie

Het daadwerkelijk vliegen valt niet mee hoor! Zolang u rustig blijft, is er na een tijdje best een beetje rond te vliegen zonder iets te raken of te crashen. Nadert uw helikopter een obstakel iets sneller dan u lief is, dan dient u snel te reageren... en dat is lastig. Automatisme heeft Hildo nog niet en hij moet nadenken bij iedere manoeuvre die hij maakt. Het is als leren rijden met een auto: in een bocht moet u remmen, knipperlicht bedienen, koppelen en gasgeven, schakelen en zeker niet vergeten te sturen. Alles tegelijk wil prima, maar niet als beginner. Daarom heeft Hildo deze een vergevingsgezinde trainingshelikopter aangeschaft. Voor een geoefende piloot zal dit zeker een saai ding zijn. Tien lipo's verder en het begint bij Hildo langzaam ergens op te lijken.

De eerste vluchten met de mSR-X

'Sodeknetters!', denkt Hildo. 'Dit is andere koek!' Waar het vliegen met de MCX vrijwel vanzelf lijkt te gaan, gaat bij de mSR-X niets vanzelf. Het valt zelfs behoorlijk tegen. In de woonkamer vijf keer opstijgen en vijf keer, binnen luttele seconden, een crash. Stabiliteit, zoals de coaxiale MCX die heeft, ontbreekt bij de mSR-X ten enenmale. De digitale sensoren 'voelen' hoe de heli in de lucht hangt en houden hem in die positie. Hangt de heli scheef tijdens een zijwaartse, voorwaartse of achterwaarste vlucht, dan wordt de heli in die positie gehouden. De staartrotor motor en verstelling van de rotorkop corrigeren hiertoe automatisch. Dit is goed te zien als u de heli in uw hand houdt met de motor aan, en u draait de heli rond zijn as, dan gaat de hekrotor aan de gang in een poging de oude positie terug te krijgen. Heel bijzonder. Kantelt u de heli, dan ziet u dat de gyrosensoren de servo's van de rotorkop bedienen, ook al weer in een poging om de heli terug te krijgen naar de door u met de zender laatst ingestelde stand. Stabiel is ie dus wel, maar anders. Het komt er op neer dat u continu aan het corrigeren bent om de helikopter te laten hoveren (op dezelfde plaats in de lucht laten hangen). Overcorrigeren is uiteindelijk crashen! Een coaxiale helikopter brengt zichzelf terug in de neutrale hover stand als u de besturing loslaat, en dat is wat de MSR-X dus niét doet! Als u, zonder vlieg-ervaring, denkt dat u een gemakkelijke helikopter koopt om lekker wat binnen rond te sukkelen, dan komt u bedrogen uit. De Blade MSR-X vindt Hildo, in verhouding de de MCX, een nerveus raspaardje met bijbehorend temperament.

Buiten vliegen

Er staat toevallig geen wind, een vrij uitzonderlijke situatie in Groningen, en dat is ideaal voor kleine windgevoelige helikoptertjes. Dit is beter, veel meer ruimte om de mSR-X te leren aanvoelen. Ondanks de overvloed aan ruimte in het weiland gaat het tòch telkens weer mis. Te veel corrigeren en het toestel gaat de andere kant op, weer terug en dat is ook al weer te veel. Klein beetje corrigeren en de heli lijkt niet te reageren, iets meer en u bent hem al weer kwijt. Dit machientje moet u echt leren beheersen. Voor u het weet, is ie 30 meter verderop, dat gaat razendsnel, en kunt u hem niet goed meer zien. Vervelend, want als u de heli niet goed kunt zien, kunt u hem ook niet besturen. Gas dicht en de zonet nog nijdig zoemende bij valt krachteloos uit de lucht. Op gras vallen gaat prima zonder schade. Deze helikoptertjes kunnen verbazingwekkend veel hebben, het lage eigen gewicht is daar natuurlijk debet aan. Al weer een goede reden om met een miniatuurtje te vliegen. Hildo is er vast van overtuigd...: als hij uiteindelijk met dit nerveuze kleintje kan vliegen, dan is een gelijkwaardig groter model vast een peulenschil. Niet dat hij een grote ziet zitten, hij heeft al genoeg spullen die in de weg staan.

Reserve onderdelen voor de mSR-X

Alvast op voorhand gekocht, u weet hoe het gaat: Wat u op reserve heeft, gaat niet stuk. Deze oranje bladen zijn misschien beter te zien door de kleur, een extra visuele hulp is nooit weg. Een ' main blade grip set' er ook maar bij want de bevestiging, de boutjes die de hoofd-rotorbladen vasthouden, lijkt niet superstevig. Nog een setje hardware voor wegvallende miniatuurboutjes. Hildo is er klaar voor.

Carbon fiber training gear set

Voor de dodo's onder ons, en Hildo is er eentje van. Past op all drie de heli's die Hildo heeft, da's handig. Moet het hem wel lukken om de stokjes in de kruisverbinding te schuiven zonder dat de carbonstokje versplinteren. Zie de bovenste foto en u snapt al dat het mis ging. 'Made in China' staat op de verpakking. Òf de gaten in de kruisverbinding zijn iets te klein, òf Hildo heeft twee linkerhanden. Feit is dat hij wel eens meer plezier gehad heeft van een acht euro-investering.

Phoenix installatie

Paar foutjes, maar verder gaat het relatief probleemloos.

Phoenix V3 RC cable

Dit wat er in het kastje zit dat tussen de USB plug en de stereo plug zit. Een verzameling van draadjes en iets wat lijkt op een processor, u ziet het kristal midden onderaan zitten. Alles stevig ingegoten, loshalen om te zien wat er precies in zit betekent vast het einde van de kabel.

Binden van de mCP-X V2 aan de DX6i

Voor er wat te vliegen valt, moet de heli eerst aan de zender worden gebonden. Dat valt met dit helikoptertje niet mee, want de trainerswitch aantrekken en de zender aan zetten is niet genoeg. De mCP-X V2 blijkt dan maar half te binden. Alles werkt behalve de throttle, dus de wieken willen niet draaien. Het blauwe led-lampje blijft knipperen. Pas na diverse forums te hebben afgestruind met verkeerde of incomplete bindtechnieken, vindt Hildo er eentje met de juiste procedure.

De bindprocedure

Let wel: dit is de procedure voor de tweede versie van de mCP-X. Die van de eerste mCP-X is anders. Hildo's zender is van het mode 2-type, dus throttle (gas) zit links op de zender. Om de heli te binden, beweegt u de linker (throttle) stick helemaal naar rechtsonder en houdt hem daar vast. Vervolgens trekt u de 'trainer switch' aan en houdt ook die vast. Daarna schakelt u de zender in. Het duurt eventjes, maar dan blijft de knipperende blauwe led gewoon branden. Klaar!

De volgende keren gaat het binden in automatisch omdat de ontvanger de zender ´herkend´. Wel eerst de zender aan zetten en daarna pas de helikopter.

25 februari 2012. Eerste vlucht met de mCP-XV2: lastig.

Hildo heeft redelijk geoefend met Phoenix, de simulator. Het gaat langzamerhand wel iets beter, maar ook niet meer dan dat. Het automatisme heeft het denkwerk bij de bediening nog niet geheel overgenomen. De mCP-X, de 'acrobaat', wordt nu voor de eerste keer uit de doos gehaald om er mee te vliegen. Hildo probeert gewoon te hoveren met de staart naar zich toe, dat stuurt het gemakkelijkst. Ondanks het oefenen met de simulator blijkt de hand-oog coördinatie wel iets te wensen overhouden.

De mCP-X in Phoenix

Als u denkt dat u in het echt kunt vliegen met de mCP-X omdat het in Phoenix ook lukt, komt u bedrogen uit. De mCP-X voelt in Phoenix aan als een snelle coaxiale heli, als u de sticks loslaat komt de heli vanzelf in een hover stand terug.

De mCP-X in het echt

In het echt gebeurt dat echt niet, de helikopter veel levendiger en met name instabieler. Hildo is continu aan het corrigeren, omdat de helikopter 'wegglijdt'. Overcorrecties liggen op de loer en voor dat het toestel goed en wel van de grond is, gaat het al weer mis. Dit kan een beetje frustrerend werken vooral als u, net als Hildo, geen spat aanleg lijkt te hebben.

T-Rex 450 in Phoenix

Binnen de Phoenix simulator kunt u ook kiezen voor de T-Rex 450. Dit is een veel realistischer heli om te oefenen. Vliegt stukken lastiger en drijft ook zo vervelend weg, net als een echte mSR-X of mCP-X. Probeer maar eens te hoveren als beginner. Van dit modelletje leert u wel beter vliegen!

Schade. Het zat er aan te komen.

Dat Hildo nog niet alles 100% onder controle heeft, kunt u zien op het filmpje hierboven. Weer geoefend in Phoenix en dan wat proberen in een weiland. Het gaat nog steeds niet geweldig en hoveren blijft lastig. Een stoeptegel wordt gebruikt als opstijgplatform omdat de heli's in het gras snel omvallen en met de wieken de grond raken. Tijdens een crash in het weiland precies de stoeptegel raken is een kunst en Hildo beheerst deze perfect.

Pattex Super Glue

Dit zat er aan te komen en u hoeft niet drie maal raden waarom Hildo deze kleefset heeft aangeschaft. Dit soort lijmen zit ongetwijfeld in de greedschapskist van elke modelvlieger. Het bestaat uit een 'activator', die als eerste gebruikt dient te worden, en uit de superlijm zelf. Het is geschikt voor plastics en Hildo hoopt maar dat dit de goede lijm is: het aanbod aan allerlei lijmen is buitengewoon groot en de keuze lastig.

De waarheid

Secondelijm bestaat niet. De naam is misleidend, een 'sales gimmick' die leuk bekt, want in één seconde of zelfs een paar seconden maakt dit soort lijmen niet echt wat klaar. Het blijft noodzakelijk dat u de tijd neemt voordat u de gelijmde verbinding belast, minimaal 24 uur, want pas dan bereikt secondelijm de maximale sterkte en is de kans het grootst dat het heel blijft. Hildo heeft geen haast, dat scheelt.

De eerste helivluchten: Silverlit Bullet... Speelgoed

Silverlit is een merk van goedkope afstandsbedienbare helikoptertjes. Deze zat in een kerstpakket en Hildo mocht 'm proberen. Eén enkele rotor met flybar, de rotorkop is niet verstelbaar en een bepaalde kant opvliegen kan dus niet. Verder nog en een losse hekrotor zodat u wèl draaien kunt. Infrarood afstandsbediening en 2-kanaals besturing. Voor- en achteruit kunt u van tevoren instellen met een, aan de staart gemonteerd, verschuifbaar blad. Door de gewichtsbalans te veranderen zal de helikopter iets naar voren kiepen en daardoor naar voren vliegen. Met de hekrotor kunt u links- en rechtsaf kiezen. Leuke theorie, maar de praktijk is anders. Alleen de bediening is al hopeloos. U geeft gas, de helikopter gaat omhoog. Even gas terug, helikopter valt naar beneden. Gas geven heeft geen zin meer, want de helikopter reageert veel te langzaam op de afstandsbediening. Rustig hoveren (stil hangen in de lucht) of vliegen wil niet. Een tegenvaller en Hildo vindt de aanschaf zeker niet aan te raden als u gecontroleerd wilt vliegen. Wél een uitstekende helikopter om het plezier in modelhelikopter vliegen in de kiem te smoren. Ze zouden verboden moeten worden!

Blade MCX van E-flite... De trainer!

E-Flite is een bekende fabrikant en Hildo's collega is van de kwaliteit overtuigd,  de keus voor modelletjes van E-flite is daarmee gemaakt. Zo'n toestelletje kost wel wat meer dan de goedkoopste China modelletjes met dezelfde specificaties, maar dit is niet het moment om zuinig te zijn. De Silverlit was een goede leerschool. De RTF (Ready To Fly) versie van de Blade MCX van E-Flite is een 4-kanaals coaxiale helikopter, weegt op de Aldi keukenweegschaal 24 gram, 28 gram met lipo, kostte 79 euro en is geleverd met lipo-accu, lader en zender. Verder heeft u niets nodig. De nieuwere versie, de snellere MCX-2, kost op het moment van schrijven 129 euro in de RTF versie. Bij coaxiale modellen zijn er twee sets rotorbladen boven elkaar gemonteerd die in tegengestelde richting draaien en daarmee het ronddraaien van de helikopter voorkomen. Door de snelheid  van de rotorbladen onderling te variëren, er zitten twee motoren op, kunt u de heli gecontroleerd om zijn as draaien. Een staafje met gewichtjes aan de uiteinden, de flybar, die de bovenste rotor kantelen kan, verhoogt de stabiliteit. Dit zijn de meest rustige en stabiele helikopters die er bestaan. Hoveren is geen enkel probleem. U hoeft alleen de juiste hoogte aan te houden, hoveren doet de heli van zelf als u niet aan de sticks van de zender zit.

Blade mSR-X van E-Flite... Het raspaardje!

Dit is een serieus ding hoor, ondanks dat ie maar 26 gram op de schaal brengt, 30 gram incl. lipo. Als BF (Bind & Fly) versie in de winkel voor 90 euro, dus zonder zender, lipo's en lader. RTF kost ie 129 euro. Deze is overgenomen van de collega, die er maar twee vluchten mee gemaakt heeft. Hildo heeft 'm gekregen inclusief twee 150mAh lipo's, een mooie lader die vier lipo's tegelijk op kan laden en een koffertje waar alles in past. De mSR-X is de opvolger van de MSR. Waar de MSR nog met een flybar is uitgerust, zorgt nu het AS3X systeem van E-Flite, een drie-assige digitale MEMS (Micro-Electro Mechanical Systems) sensor die als gyro werkt en de hekrotor en rotorkop automatisch bedient, voor de stabiliteit. Hypertechniek in miniatuur uitvoering. Deze heli is voor de helikopterpiloot met enige ervaring. Voor vliegen in de huiskamer is dit model wat minder geschikt, tenzij u het vliegen goed beheerst. Het toestel is wat nerveus en behoorlijk rap. Voor een beginner minder geschikt, meent Hildo.

Blade mCP-X V2 van E-Flite ... De acrobaat!

Dit is het meest geavanceerde heli'tje, en ook de grootste, van het stel. Het is de versie 2, identiek met de eerste versie maar er zitten wat rubberen ringentjes bij de rotorkop die vibraties moeten tegengaan en de staartrotor is een fractie groter in diameter. De mCP-X (betekent vast Micro Collective Pitch. De X betekent dat er geen flybar opzit). Verstandige keus? Dit 150 euro kostende mini-monstertje brengt, inclusief accu, 46 gram op de schaal, ruim 10 gram zwaarder dan een MCX of mSR-X. Toch is deze, in de eerste versie, in maart 2011 op de markt gekomen helikopter, naar wat Hildo ervan begrepen heeft, momenteel de kleinste selective pitch heli ter wereld. Net als de mSR-X uitgerust met de AS3X 3-assige digitale sensor techniek, maar met een krachtiger motor. Selective pitch is het systeem waarbij de rotorbladen snel draaien en u opstijgt door de bladen te verstellen, net als bij èchte helikopters, en niet, zoals bij andere 'fixed-pitch' modellen, door het toerental te verhogen. Selective pitch geeft supersnelle reacties, mooi voor stuntwerk. Door de bladen naar een negatieve pitch te verstellen kan met dit helikoptertje zelfs op de kop worden gevlogen. Het is in ieder geval ultra hightech dat de liefhebbers met stukken meer kennis van zaken dan Hildo laat watertanden. Dit miniatuurtje is voor gevorderde vliegers. Kan Hildo ooit met deze helikopter overweg, of is dit te hoog gegrepen?

De standaard 4 kanaals 2.4Ghz. DSM2-zender

Wordt meegeleverd met de 4-kanaals RTF E-flite helikopters. Er gaan vier AA batterijen achterin. Tijdens gebruik brandt een rode LED in het midden, even de rechter stuurknuppel indrukken en u hebt de beginnersstand, waarna de helikopter iets rustiger reageert op de sticks.

Spektrum DX6i computer zender

Deze 6-kanaals 2.4Ghz DSM2-computerzender valt weliswaar in de wat duurdere klasse, maar wordt veel gebruikt omdat ie nog relatief betaalbaar is. 139 euro verder, even slikken, en Hildo is eigenaar. Een zender is belangrijk omdat het de communicatie met het model betreft, daarop besparen lijkt Hildo niet goed. Er is van alles te programmeren en dat is handig om de zendeigenschappen, en daarmee de gedragingen van de helikopter, naar uw eigen hand en kunde te zetten en daarmee schade aan de heli's zoveel mogelijk te vermijden.

Uitvoering

De zender voelt erg plastic aan. Het materiaal is glad. Hildo verwachtte dat de zwarte plastic handgrepen aan de achterzijde wat grip zouden geven, wat stroef rubberachtig aan zouden voelen zoals dat bij veel fototoestellen het geval is, maar dat doen ze niet. Het is hetzelfde goedkope gladde plastic rondom. Beetje jammer.

De 2.4Ghz. DSM2 digitale techniek vs kristallen

'Vroeger' was niet alles beter. De 27, 35 en 40MHz waarop AM en FM zenders werken, maken gebruik van kristallen. Een zender met kristallen zendt één enkel signaal naar de ontvanger. Wordt dat signaal gestoord of zelfs verbroken, dan kan dat ernstige gevolgen hebben voor uw model. Ook is het aantal legale frequenties beperkt, iets van 22 stuks zo uit het hoofd. Dat weet Hildo nog van zijn radiografische bootjes tijd, want het was altijd gerommel met kristallen onderling om iedereen aan het varen te krijgen. 'Och heb jij een 86? Bananen kristal, want die heeft iedereen...' Het is dus noodzakelijk om meerdere kristallen te hebben en Hildo heeft zelfs ooit een, in Nederland niet toegelaten, 'Frans' kristal gekocht om in geval van nood toch te kunnen varen. Engelse kristallen zijn er ook, en misschien ook wel Duitse.

Evengoed... met de 2.4GHz techniek is deze ellende verleden tijd. U zet uw zender aan en dan het model. Dan koppelt u de zender eenmalig elektronisch met de ontvanger van uw model, 'binden' noemen ze dat in het Engels. De zender zoekt zelf twee vrije frequenties. 'Bliep', klaar. De volgende keer dat u, eerst uw model, aanzet en vervolgens de zender, dan vindt het binden, als het goed is, automatisch plaats want de ontvanger en zender herkennen elkaar. De hogere frequentie van 2.4Ghz. betekent ook dat een korte antenne voldoende is. Of de te overbruggen afstand gelijk is aan de oude FM zenders weet Hildo niet. Kristalloos zenden is met name een groot voordeel, behalve dat u geen kristallen meer nodig hebt, omdat de 2.4Ghz zender op twee kanalen tegelijkertijd uitzendt. In de praktijk betekent dat, dat wanneer één kanaal gestoord wordt het andere kanaal het nog steeds doet. Bovendien worden er ook nog, binnen de bandbreedte die de zender gekozen heeft. meerdere kanalen gebruikt. Wordt er een kanaaltje gestoord, dan heeft dat weinig effect omdat er nog zoveel over zijn. Dit is het DSSS 'Direct Sequence Spread Spectrum' systeem. In de praktijk is het daarmee mogelijk om met meerdere zenders op hetzelfde kanaal te zitten omdat de signalen zo verspreid zijn.

Er is ook nog een ander systeem, het FHSS 'Frequency Hopping Spread Spectrum' techniek. Het wordt gebruikt door een beperkt aantal fabrikanten, onder andere Futaba, en schijnt superieur te zijn aan het DSSS (DSM2) van Spektrum. Bij FHSS worden niet twee vaste kanalen geselecteerd, maar hupt de zender continu van de ene naar de ander frequentie over de volledig toegestane bandbreedte, in een razensnel tempo. In de korte tijd dat uw zender op een bepaalde frequantie zit kan het gestoord worden, maar voordat u er iets van merkt zit het allang weer op een andere. De frequentiewisselingen gaan razendsnel.

Het bovenstaande heeft Hildo geleerd van RC Models Reviews. Nogmaals, mocht er iets niet helemaal kloppen... u mag niet vergeten dat Hildo een beginner is.

5 februari 2012. Een Flight Sim!

'Vliegen met helikopters is erg moeilijk', meent Hildo. Het kan ook zijn dat hij geen aanleg heeft. Een combi van beide valt evenmin uit te sluiten. Zijn mCP-X2 heeft hij zelfs nog steeds niet gevlogen. Hij vindt het zonde om hem door zijn onkunde te laten crashen. U mag niet vergeten dat professionele piloten ook eerst met een simulator vliegen voordat ze in een Boeing A380 stappen. Dat heeft vast een reden. Hildo lijkt de aanschaf van een simulator derhalve een goede investering. Hij heeft gekozen voor de simulator van Phoenix. Let op: niet alle zenders werken met Phoenix. Sommige wel, andere hebben een adapterkabeltje nodig en sommige doen het waarschijnlijk helemaal niet. Hildo´s DX6i is plug ´n play!

Waarom Phoenix?

Het is de beste simulator die er is, althans, dat is wat Hildo zo her en der leest dus echt beroerd kan het niet zijn. Hildo had ook al een kopietje van het programma, maar de installatie heeft hij achterwege gelaten. De mensen van Phoenix hebben gemeend het piraten extra moeilijk te moeten maken door de noodzakelijkheid van een speciale kabel tussen zender en computer. 'Zakelijk gezien een prima zet', meent Hildo. De hierdoor noodzakelijk geworden aanschaf van speciale kabeltjes of dongles laat hij achterwege. Geen gedonder, het moet goed werken. Uiteindelijk moet de ontwikkeling van het programma ook betaald worden, dus de 89 euro die het heeft gekost komen goed terecht. Updates zijn gratis.

Vliegen met Phoenix V3

Eerste tip: laat de zender uit! Die gaat vanzelf aan zodra u de bijgeleverde kabel achter in de zender plugt. Hildo las namelijk ergens dat, wanneer u de zender aanheeft en de kabel aansluit, er zekeringen kunnen doorbranden. In ieder geval, nadat u uw zender gecalibreerd heeft kunt u met deze simulator uren en uren bezig zijn. Crashen tot u scheel ziet en alles zonder schade, de naam 'Phoenix' is leuk bedacht. In het programma kunt u momenteel kiezen uit 76 helikopters en 76 vliegtuigen, zowel elektrisch als met brandstofmotor, van klein tot groot. Daarbij komen nog een aantal in amfibische uitvoering, vliegtuigen en heli's met drijvers eronder. Dan nog zeven zweefvliegmodellen en vier 'Others' bestaande uit een 2 tilt-rotor, een autogyro en een quadcopter. Als er nieuwe modelletjes worden toegevoegd, kunt u die gratis downloaden.

Hildo's heli's

De MCX zit erin, mCP-X ook, maar de MSR-X zit er jammer genoeg niet in. In hoeverre de helikopters vliegen als de èchte RC heli? Met de mCP-X heeft Hildo in het echt nog niet gevlogen. Met de gele MCX wel en het gevoel is toch wat anders. Maar de bediening is natuurlijk identiek omdat Hildo met z'n eigen DX6i zender vliegt. Snel achteruitvliegen en met een ruk 180 graden draaien wil in Phoenix probleemloos, de echte MCX krijgt dan problemen met z'n flybar en dondert stuurloos uit de liucht. De Phoenix MCX is ook een stuk sneller, dan de echte van E-Flite.

Instellingen

Die zijn er legio. In Phoenix zelf kunt u de zender calibreren en instellen.Hildo is nog niet begonnen aan de zender zelf instellen. De wirwar van instel mogelijkheden is tamelijk overweldigend.

Grafische kwaliteit

Hildo's computer was ooit een heel snelle, maar nu niet meer met z'n AMD Athlon 4000+ processor, 1GB intern DDR3 geheugen en GeForce 9500GT grafische kaart op Windows XP. Deze oudere configuratie is evenwel meer dan voldoende om de simulatie vloeiend en met hoge resolutie, 1920 x 1200, met alle opties ingeschakeld, te laten verlopen. De helikopters en achtergronden zijn, wat Hildo betreft, prima. U kunt de grasprietjes welhaast zien. De verschillende locaties die u kunt kiezen om te vliegen zijn zeer divers en, net zoals in het echt, compleet met obstakels als bomen, hekken en met vlakke of hobbelige ondergronden.

Online

Helikopter vriendjes maken? Dan kunt u on-line gaan om gezamelijk te vliegen en al doende te chatten. Voor Hildo hoeft het niet, de toegevoegde waarde ziet hij er niet van in.

Irritatie

Die is er ook, vooral als iets niet direct zo ingesteld kan worden als Hildo voor ogen heeft. Dat heeft te maken met denkpatronen en logica. Die van Hildo is duidelijk anders dan die van de ontwerpers van Phoenix en hij vindt de intuïtieve duidelijkheid her en der te wensen overlaten. Alleen vrouwen hebben een gebruiksaanwijzing nodig, maar in dit geval is het anders. Het programma is zeer uitgebreid en de instelmogelijkheden van de modellen zijn schier eindeloos. Gelukkig is een uitgebreide gebruiksaanwijzing, als PDF, aanwezig. Afgezien daarvan is er op internet van alles te vinden over problemen, oplossingen, instellingen en tips, want... denkt u maar niet dat u de enige bent die met modelhelikopters vliegt!

Leerproces

Hildo zit er nog middenin, dat is duidelijk. Niet alleen hoe met een helikopter te vliegen, maar ook hoe met de simulator om te gaan. In ieder geval is er wel goed mee te vliegen, de sticks doen het, en daar gaat het om. De bediening van de zender moet een tweede natuur worden, zonder er over na te hoeven denken. Dat gaat met dit programma in ieder geval prima lukken, mits hij er de tijd voor neemt.

Programmeren van de DX6i-zender voor de mCP-X V2

Niet voor niets een computerzender gekocht, dus: programmeren dat ding! Het moet Hildo van het hart: de display is alleen goed af te lezen in daglicht. Een backlight-functie zit er niet in. Jammer, maar met een zaklamp tussen de tanden geklemd gaat het 's avonds ook. Het valt Hildo op dat de handleiding die bij de zender wordt geleverd, geschreven lijkt te zijn door professionals voor professionals. Als leek snapt Hildo van sommige uitdrukkingen weinig tot niets. Het is link om echte techneuten een handleiding te laten schrijven en dit is een mooi voorbeeld. Jammer, het had stukken begrijpelijker èn beginnersvriendelijker gekund, want vergeet niet: iederéén is ooit een beginner.

De handleiding van de mCP-X V2

In de handleiding van de helikopter staan de gegevens die u nodig hebt om de voor de verschillende controls van de zender te kunnen programmeren. De controls bestaan uit:

Linker stick:

Throttle (gas en selective pitch) worden tegelijk bediend

Rudder (rond uw as draaien)

Rechter stick:

Elevator (naar voren en achteren)

Aileron (zijwaarts)

D/R & Expo (=Dual Rate & Exponential)

Staat in de 'ADJUST LIST' van de zender. Hier snapte Hildo helemaal niets van. Als u het eenmaal door heeft is het eenvoudig, zoals met alles in het leven. Dit is wellicht één van de handigste manieren om uw heli 'gemoedelijker' te maken. Of het een selective of fixed pitch model betreft, maakt niet uit. Voor wie niet kan vliegen is dit niet het ei van Columbus, heeft Hildo gemerkt, maar het helpt wel een beetje.

Dual Rate

Er zitten drie schakelaars op de zender die in de stand '0' en '1' gezet kunnen worden. Standaard zijn beide standen gelijk, omdat er nog niets ingesteld is.

De schakelaars zijn Elevator (elev d/r), Aileron (ail d/r) en Rudder (rudd d/r). Zet de schakelaars allemaal in stand '0', dan gaat u de '0' stand instellen.

U ziet in het display, in het menu D/R&EXPO, drie rijtjes boven elkaar staan, AILE, ELEV en onderaan RUDD. Daar naast staat een '0'. Zet u de schakelaars op de zender om van '0' naar stand '1' dan verandert de '0' ook naar '1' in het display. Zo kunt u schakelen naar twee verschillende instellingen door de schakelaars om te zetten. Eerst nog wel even programmeren, anders gebeurt er natuurlijk niets.

Standaard staan alle kanalen op 100%, dat betekent dat de uitslag van uw servo voor het desbetreffende kanaal 100% is. Verandert u dat naar 70%, dan is de maximale uitslag van uw servo nog maar 70%. Als u alle drie op bijvoorbeeld 70% heeft gezet en u klikt één van de drie schakelaars op de zender om naar standje '1' dan ziet u het percentage voor het betreffende kanaal ineens weer teruggaan naar 100% servo-uitslag. Natuurlijk kunt u standje '1' ook weer naar wens programmeren, of gewoon zo laten staan. Zo kunt u kiezen tussen twee zenderinstellingen voor drie kanalen door een schakelaar over te halen! Simpel en verrekte handig om de vlieginstellingen van uw model wat rustiger te krijgen.

Exponential

We zijn er nog niet, want naast die 100% ziet u ook nog 'INH' staan. Als u 'INH' selecteert, ziet u dat u ook daar een + percentage en een - percentage kunt instellen. Om het model rustiger te krijgen kiest u +10%, +30% of wat u zelf prefereert. Deze instelling beïnvloedt de beweging die de servo maakt ten opzichte van uw stick rond de middenstand, bij kleine bewegingen van de stick dus. Door een + percentage in te voeren zal de servo minder uitslag rond de middenstand hebben. Hoe hoger het percentage, hoe 'gemoedelijker' de servoreacties worden. Duwt u de stick verder, dan zal de snelheid van de servo uiteindelijk weer (exponentieel) toenemen. Bij volledige uitslag van de stick heeft u ook weer de volledig uitslag van de servo, zoals u die bij 'Dual Rate' heeft ingesteld. Stelt u een minus (-) percentage in, dan zal de uitslag van de servo rond de middenstand juist toenemen, wat resulteert in een extreem reagerende helikopter, iets wat u als beginner helemaal niet wilt. Laat u 'INH' gewoon staan, dan zal de servo volledig lineair bewegen met uw stick.

Controle in 'MONITOR'

Als u wilt zien hoe de servo's nu eigenlijk reageren, gaat u in het menu 'ADJUST LIST' helemaal naar onderen naar 'SETUP LIST' en vandaar uit naar ´MONITOR´. Dan krijgt u een grafische real-time weergave van de uitslag van uw servo's als u de sticks beweegt. Klik de Dual Rate schakelaars om en zie of er gebeurt wat u in gedachten had en of niet verschillende instellingen elkaar tegenwerken. Beter checken dan uw heli tegen het plafond zien knallen nietwaar?

D/R schakelaars en de F mode (fly mode / stunt mode)

Kortom: als u de Dual Rate en Exponential ingesteld hebt, kunt u met de betreffende D/R schakelaars eenvoudig tussen twee programmeringen kiezen. De 'F mode' is de 'stuntmode' schakelaar. U kunt ervoor kiezen, als u een single pitch helikopter heeft, om de zender zo te programmeren dat u door de F-mode schakelaar over te halen hetzelfde effect krijgt als de drie individuele schakelaars (elev d/r), (ail d/r) en (rudd d/r) over te halen. Dat kunt u bereiken door in het menu 'ADJUST LIST' helemaal naar onderen te gaan en daar 'SETUP LIST' te selecteren. Vervolgens selecteert u daarin D/R COMBI. Standaard staat het op 'INH', maar u verandert dat naar 'FM'. Door nu de F-mode schakelaar van '0 gear'  naar '1 F mode' om te zetten, kunt tussen dual rate 1 en 2 kiezen met een enkele schakelaar voor alle drie de kanalen.

Hildo doet dit niet, want hij heeft de F mode schakelaar gereserveerd als 'stunt mode' waarbij de throttle curve op continu vol gas komt te staan en de pitchcurve lineair van 0 naar 100 loopt. Da's voor 3D (op de kop en stunt) vliegen. Daar is hij nog niet aan toe.

In ieder geval is het best wel uitkijken wat u doet, want uw ene programmering kan van invloed zijn op de programmering in een ander menu. Gelukkig kunnen er tien verschillende vliegende objecten in de DX6i geprogrammeerd worden. Niet vergeten de juiste helikopter in de zender te selecteren alvorens te gaan vliegen.

Schade mCP-X: Swashplate

Buiten vliegen ging schadevrij, maar nogmaals vliegen in de keuken betekende het einde van het bolletje op het palletje op het bovenste gedeelte van de swashplate (tuimelschijf). Eén rotorblad hangt er op half zeven bij. Gelukkig blijken er niet twee, maar vier palletjes op de swashplate te zitten. Dus er kan gewoon verder gevlogen worden

6061 aluminium swashplate van Microheli

Performance upgrades zijn er voor alles. Van Harley tot micro heli's, en van een beetje performance is Hildo niet vies. Een CNC machined aluminium swashplate van Microheli staat nu in bestelling

                     _________________________________________

Schade mCP-X. Rotorblad

Op de afbeelding ziet u twee scheuren zitten, links en rechts aan de 'trailing edge'. Trailing edge is een powerkite uitdrukking en betekent de achterkant van de vlieger. Hildo weet dat want hij heeft nog meer hobby's, maar wellicht is de naam onjuist voor helikopters. De heli vliegt overigens nog steeds en niet merkbaar slechter, voor zover Hildo het kan beoordelen gezien zijn vliegtalent. Er staan twee nieuwe standaard E-Flite High-Performance sets in bestelling. Die schijnen het best te zijn voor gewoon en 3-D vliegen. Standaard levert E-Flite ook nog een setje 'Fast-Flite' rotorbladen mee, die kunnen er eventueel ook nog op om in ieder geval te kunnen blijven vliegen. Hildo heeft ze nog niet geprobeerd.

                     _________________________________________

mSR-X schade: rotorbladhouder

Er is een bolletje van het palletje afgebroken van de rotorbladhouder, de 'main blade grip'. Aan die main blade grip zit het bedieningsstangetje (rotor head linkage) vast. Het o-ring rubbertje, dat er waarschijnlijk achter zit om trillingen tegen te gaan, zit nog op zijn plek. Een main blade grip-setje had Hildo al aangeschaft. 'Wat je op voorraad hebt, gaat niet stuk' dacht hij nog, maar dat bleek niet waar. Nog even verwisselen en de heli doet het weer. Het valt Hildo op, dat haren de neiging hebben om vast te draaien in de rotorkop, u ziet er een paar zitten. Goede reden om regelmatig te stofzuigen als u binnenshuis met microheli's vliegt.

mSR-X rotorbladhouders gemonteerd

De operatie is gelukt. Alles schroefjes zitten weer vast en de de linkjes, die vanuit de swashplate de rotorkop bedienen, zitten weer op hun plek.

Speling

'De hele constructie heeft wel aardig wat speling', merkt Hildo op. Of die speling in het begin ook al aanwezig was? Hij denkt van wel, omdat de speling met name door iets te grote gaten in de messing bushings voor de feathering spindle in de rotorkop (main rotor hub) lijkt te komen, of de gaten in de main rotorhub, waarin de messing bushings komen, of de gaten in de rotorbladhouders zelf zijn te groot. Hildo kan er langzamerhand geen touw meer aan vastknopen, en u waarschijnlijk ook niet. Los halen om nog eens te kijken, doet hij op dit moment even niet meer. De benamingen zijn stukken ingewikkelder dan het sleutelwerk zelf. Iedereen kan gemakkelijk zelf sleutelen aan deze helikopters, zelfs Hildo lukt het en dat zegt best wel wat.

mSR-X landingsgestel gerepareerd

Dit speelde al wat langer. Er zitten twee plastic stangetjes aan het landingsgestel en die schuiven in daarvoor aanwezige gaatjes in het frame. Het voorste staafje is afgebroken. Gerepareerd met Pattex en een paar dagen laten staan. Hoe stevig het is, zal blijken. Nadeel? Het landingsgestel kan nu niet meer verwijderd worden.

Beetje los

Na een paar crashes, Hildo ontkomt er nog niet aan, zit het landingsgestel aan de voorkant nog niet echt los, maar het wiebelt al wel weer een beetje. Het is een kwestie van tijd voordat het weer volledig loskomt.

                     _________________________________________

mSR-X nieuwe rotorbladhouder

Het nieuwe exemplaar. Met Hildo's vinger erbij om de afmeting te laten zien. Dit spul is best klein. Met name het schroefje dat het rotorblad aan de houder bevestigt, is een miniatuurtje. Een o-ringetje zit standaard achter het bolletje, de houder voor de bedieningslink. Het o-ringetje zorgt voor minder vibraties tijdens het vliegen.

mSR-X rotorbladhouders verwijderen

Twee bladhouders zitten er op en de rechter is stuk, het bolletje voor de link is  afgeknapt. De rechter wiek heeft Hildo al verwijderd. Dan dienen de schroeven aan de zijkant te worden gedemonteerd. Dan kunt u de bladhouders losnemen. Het metalen stangetje in het midden wordt 'feathering spindle' genoemd. Het stangetje valt in speciale gaatjes in de bladhouders. Zo worden de bladhouders vastgehouden aan de kop en kunnen de bladen kantelen als u de swashplate bedient tijdens het vliegen.

mSR-X Advanced swashplate settings

Nu hij net de rortobladhouder vervangen heeft is een kijkje naar de ´Advanced Swashplate Settings´ ook wel even de moeite waard, hij heeft toch niks anders te doen. Op het bovenste gedeelte van de swashplate zitten vier staafjes met bolletjes voor de linkjes. Twee staafjes zijn korter, de andere twee langer. Door de links vast te klikken op de korte staafjes (foto boven) kan de swashplate niet zo ver tuimelen en vliegt de heli rustiger. Gebruikt u de langere staafjes, dan heeft u de stand 'advanced swashplate settings' en kunt u extremer vliegen. ´Geschikt voor gevorderde piloten´, denkt Hildo.

                     _________________________________________

MCX flybar plakken

Reparaties vallen niet mee als u wat op leeftijd komt. De heli's zijn klein, maar de gebruikte onderdeeltjes zijn soms echt miniatuur. Hildo krijgt het gevoel dat zijn vingers zo groot en behendig zijn als Hema-worsten. Modelvliegers met grotere helikopters of pietepeuterige vingertjes zijn duidelijk in het voordeel tijdens reparatie- en/of onderhoudswerkzaamheden.

Reparatie: MCX flybar geïnstalleerd

Na ruim 24 uur moet de superlijm de volledige sterkte hebben bereikt, nog sterker wordt de verbinding nu niet meer. De flybar wordt er weer tussen geschoven. Het blijft heel. Vervolgens heeft Hildo het schroefje vastgedraaid. Niet té vast, dan komt er overmatige spanning te staan op de breuk. Hoe lang de lijm de zaak bij elkaar houdt, zal de tijd leren. Vliegen doet de heli weer.

                     _________________________________________

Schade MCX schade: Flybarholder

Na het buiten vliegen even binnen wat proberen met de MCX. Coaxiaal, vliegt superstabiel, dus wat kan er misgaan? Als u met de flybar even een houten prullenbak raakt, in een moment van zelfoverschatting, kan het zomaar voorbij zijn met het vlieggenot. Pattex erbij en het zit weer. Even goed laten uitharden voordat Hildo de flybar zal monteren. De kans dat het straks alsnog weer stuk gaat, lijkt hem vrij groot.

                     _________________________________________

mCP-X. Afzakkende main gear

De main gear (hoofd-tandwiel) is het grote witte plastic tandwiel dat onder aan de main shaft (hoofd-as) zit. De main shaft is een carbon stangetje dat van beneden naar boven loopt. Aan de bovenkant zitten de wieken. Dit hoofd-tandwiel wordt aangedreven door het kleine messing tandwieltje dat aan de hoofdmotor zit. De hoofdmotor drijft aldus de rotorbladen aan.

Afzakken

Het valt Hildo op dat de main gear heeft de neiging om naar beneden te zakken na een crash (bovenste foto, zie pijltje nr.1). Een zeer vervelende eigenschap, waarvan zijn andere helikopters geen last hebben, een designfout meent Hildo. Als u de hoofdas aan de rotorkop omhoog trekt, dan is de speling weer weg (onderste foto, pijltje nr.3). Of de main gear goed zit, kunt u snel zien doordat de hoofdas iets onder het witte tandwiel uitsteekt (niet te zien op de foto hierboven). Ook is het duidelijk te zien aan de positie ten opzichte van de messing drive gear van de motor (pijltje nr. 2 en nr. 4). Het probleem is dat het omhoog en naar beneden gaan van de hoofdas invloed heeft op de pitch van de wieken. Met een afgezakte main gear kan de as verder omhoog en komen de wieken in een negatieve pitch stand te staan. In de praktijk zult u dan meer gas moeten geven om een positieve pitch te krijgen zodat u kunt opstijgen. Gooit u het gas dicht, in een noodgeval, dan zal de extra negatieve pitch uw heli waarschijnlijk sneller laten dalen. Het is theorie en wat de invloed in de praktijk, tijdens het vliegen, precies is weet Hildo niet. Maar in ieder geval zal er sprake zijn van minder positieve pitch. Een extreem afgezakte main gear betekent dat de heli niet eens meer van de grond komt, heeft Hildo ook al gehad.

Omhoog duwen

Hildo heeft eerst geprobeerd met zijn vingers de main gear omhoog te duwen. Daarbij heeft hij met een andere vinger de rotorkop ondersteund. Bij deze methode buigt de witte main gear al snel vervaarlijk door. Beter is het om een kleine dop van een dopsleutelsetje te gebruiken, is hem verteld, zodat de main gear aan alle zijden gelijkmatig ondersteund wordt tijdens het omhoog duwen. Hildo gebruikt een iets bijgesneden houten wasknijper en dat werkt ook.

Vibraties

Of de soms ernstige vibraties die Hildo's mCP-X vertoont vlak voor het opstijgen, veroorzaakt worden door de speling op de hoofdas door de afgezakte main gear, weet hij nog niet, maar het zou best kunnen. Misschien ligt het ook wel aan de scheuren in een van beide rotorbladen, of aan nog iets anders. Als de heli eenmaal goed op toeren is, zijn de vibraties weer weg. Hij houdt de grote witte main gear in ieder geval in de gaten, want lekker stevig zit deze niet.

MCX motoren

Zo werkt het systeem bij de MCX, de coaxiale (twee sets wieken boven elkaar) trainings helikopter. Twee relatief kleine motoren zorgen voor de aandrijving. Het onderste tandwiel drijft de bovenste set wieken aan, het bovenste tandwiel de onderste wieken. Door de ene motor harder te laten lopen dan de andere, kan de helikopter om zijn as draaien. De flybar zit helemaal bovenop en houdt de hele handel stabiel door een combinatie van het gyroscopisch effect en de hoek van de bovenste rotor aan te passen. Een simpel maar ingenieus werkend systeem. Zonder flybar vliegen, Hildo heeft het natuurlijk even geprobeerd toen deze er afgebroken was, wil niet.

                           ________________________________

10 maart 2011. Vorderingen gaan langzaam

Hildo maakt zeer geregeld een paar vluchtjes, iedere dag. Niets is belangrijker dan oefenen.

Hoveren gaat goed

Het hoveren met de staart naar zich toe heeft Hildo nu aardig onder de knie. Hij kan met de helikopters hoveren zonder ze te laten crashen. En dat is al heel wat.

Draaien dan?

Als Hildo tijdens het hoveren met de throttlestick naar links gaat, draait de heli om zijn as. Tenminste: zo werkt het in de simulator Phoenix..., maar in het echt niet! Daar zijn krachten in het geding waarmee de simulator geen rekening houdt. Kortom: simulator vliegen is stukken gemakkelijker dan in de echte wereld.

Draaien naar links en de heli drift naar links èn naar achteren weg. Dat is een normale situatie en inherent aan hoe een helikopter vliegt. U moet dus compenseren. Draaien naar rechts en de heli drift naar rechts en naar achteren weg. 'Maar linksom is het effect wel erger', volgens Hildo. 'Dat heeft waarschijnlijk te maken met de draairichting van de rotorbladen', speculeert hij.

Dit is uitermate lastig om onder controle te krijgen. Op een perfect moment draait de heli netjes op z'n plaats rond, waarbij 45 graden het uiterste is. Vaker begint de heli te draaien waarna het een gevecht is om het ding weer onder controle te krijgen. Verder draaien dan 45 graden betekent onmiddellijk het verlies van de controle. De mSR-X is gevoeliger voor wegdriften dan de mCP-X. 'Dit zou kunnen liggen aan het hogere toerental van de mCP-X rotorkop die meer stabiliteit geeft', speculeert Hildo.

Volledig een 360 graden rondje draaien, met de bijbehorende omgekeerde bediening als de neus naar u toe staat, ziet Hildo voorlopig nog niet gebeuren. Het leerproces is lastiger en met name langzamer dan hij aanvankelijk dacht.

Nog schades?

Nee, Hildo heeft nu de basics onder controle om de heli in de lucht te kunnen houden. Hij is erg voorzichtig want haastige spoed heeft toch weinig zin, het heli leren vliegen proces zal gewoon doorlopen moeten worden en een eindeloze hoeveelheid geld uitgeven om crashschades te reparen ziet hij niet zitten.

16 maart 2012. Nieuwe helikopter... de Blade 120SR

De 120SR ziet u naast de mSR-X staan, en dat heeft een reden. De mSR-X had een voorganger, de mSR, een helikopter met flybar. De 120SR is het grotere broertje van de mSR. Omdat de mSR nu uit produktie genomen is, heeft Hildo een SR120 besteld want hij wilde een helikopter met ouderwetse flybar omdat zo modelletje iets gemakkelijker vliegt. De 120SR is duidelijk een maatje groter, 92 gram zonder en 106 gram inclusief lipo. Het is derhalve geen micro, maar een sub-micro helikopter. Verder is dit toestel vrijwel identhiek aan de mSR, met gelijksoortige vliegeigenschappen. Hildo denkt dat de SR120 bij E-flite ook op de nominatie staat om opgevolgd te gaan worden door een soort van SR120-X, eentje zonder flybar.

Waarom een 120SR?

Zoals u inmiddels weet, heeft Hildo wat problemen met fatsoenlijk helikopter vliegen. De coaxiale MCX is wel heel erg traag en superstabiel, hij is er aan toe om een stapje verder te gaan. Dan komt u bij E-flite bij de mSR-X uit. Die is in de praktijk toch stukken lastiger vliegen en het is een continu gevecht om de heli alleen maar in de lucht te houden, een soort van tussenmodel mist. 'De oude mSR zou best die tussenstap kunnen zijn', meent Hildo. Helaas, de mSR is niet meer in produktie maar de grotere broer, de 120SR, nog wel. Vandaar.

'Ook handig met buiten vliegen', denkt Hildo, vast iets rustiger vanwege het hogere gewicht en stabieler met de flybar. Dat de heli iets groter is, scheelt ook op het optische vlak want zo best zijn zijn ogen nu ook weer niet.

Eerste vluchten met de 120SR

De 120SR valt een beetje tegen. De heli klinkt niet zo goed: rauw, wat hol, en niet zo stevig, alsof het kwalitatief allemaal wat minder is. Maar dat is alleen het geluid en da's een kwestie van smaak. Het geluid is vast ook anders omdat hij een maatje groter is.

If it flies like a duck...

Wat geen kwestie van smaak is, is het waggelende vlieggedrag. Als de helikopter stil in hoverstand hangt dan waggelt hij wat, iets wat geen enkele andere E-flite helikopter van Hildo doet: ze hangen allemaal vrijwel stil in de lucht zonder vreemd wiebel gedrag uit de helikopter zelf. De flybar zit vrij los om de hoofdas, zal wel zo horen. Ook zit er best wel wat speling op de hele constructie van de rotorkop, maar dat is bij de mSR-X ook zo en die vliegt super. Hildo hoopt voor andere 120SR eigenaren dat het hovergedrag van zijn heli een exemplarisch probleem betreft.

Stabiliteit?

Echt superstabiel is hij niet, maar wel stabieler dan de flybarless MSR-X, en dat is iets wat Hildo verwacht had. Toch is er is regelmatig correctie nodig om de heli in de hoverstand te houden. De sticks loslaten? Dat gaat resulteren in een crash in korte tijd. Volgas geven en de staart breekt direkt iets uit, erger dan bij de andere heli's die Hildo heeft. Wat de heli wèl doet is pendelen, net alsof hij aan een onzichtbaar draadje hangt. Niet zo mooi, eigenlijk een beetje vervelend, maar het is het flybar effect. De coaxiale MCX doet het ook. De flybarless mSR-X vliegt wat dat betreft toch stukken mooier, meent Hildo.

Trimmen

Zonder trimmen komt u niet ver met deze SR120. De staartrotor blaast te hard en de heli wil rechtsom rondjes draaien. Er is een hele serie 'trim-piepjes' nodig om de staartrotor in het gareel te krijgen. De heli heeft ook zeer sterk de neiging naar rechts te willen afdrijven. De volledige trim die de DX6i kan leveren moet worden gebruikt om de afwijking, de drift naar rechts, te corrigeren. Hmmm....

Draaien

Het draaien is met de SR120 gemakkelijker dan met de flybarless modellen. En dat was de bedoeling: een helikopter die net iets gemakkelijker vliegt. Ondanks de flybar begint ook de SR120 weg te driften als u 'm rond z'n as wil gaan draaien, maar het toestel is gemakkelijker onder controle te houden. De mSR-X is het lastigst en de mCP-X is weliswaar iets gemakkelijker, maar als ie begint weg te drijven doet ie dat in een hoog tempo en moeten alle zeilen bijgezet worden om de helikopter weer onder controle te krijgen.

Kortom

Na de eerste hovervluchten in de woonkamer is Hildo niet erg onder de indruk van deze waggelende sub-micro helikopter, maar toch heeft hij geen spijt van de aanschaf. Alleen de hover waggel is beneden de maat, verder vliegt ie als verwacht. Het blijft jammer dat E-flite besloten heeft de mSR niet meer in produktie te houden. Alleen al vanwege de kleinere maat is die geschikter voor binnen vliegen.

Flybar

De flybar staat onder een hoek van 45 graden ten opzichte van de rotorbladen. Waarom niet haaks op de rotorbladen? Hildo heeft geen idee, bij sommige andere helikopters is dat wel zo.

Rotorkop SR120

In detail het mechaniek van de rotorkop. De swashplate, ook al voorzien van een 'advanced set-up', bedient de flybar. De flybar bedient de bladhouders. Een flybar is best een ingenieus mechanisch systeem. Hangt de heli onder een hoek, dan verdraait de flybar de hoek van de bladen elke halve slag. Het is net zoals bij de naaimachine, lastig om zo even te zien hoe alles elkaar in de praktijk beïnvloedt. De staartrotor is het enige aan de heli, volgens Hildo, wat door een elektronische gyro bediend wordt. De rest door de zender bediende servo's en natuurlijk de flybar. Het kan niet anders dan dat de èchte heli-liefhebber, behalve een technische, eveneens een wiskunde knobbel moet hebben, want er moet van alles berekend worden bij bijvoorbeeld de bouw van een eigen helikopter. Daar kunt u eindeloos zoet mee zijn.

Bij Hildo ontbreekt zowel de wiskundeknobbel als de techniekknobbel. Het enige wat hij kan, is proberen alles te interpreteren. Dikke kans dat ie er nog naast zit ook! Voorlopig is hij al blij wanneer hij er een beetje redelijk mee kan vliegen.

22 maart 2012. Vastgedraaide stroomkabel mSR-X

Elke dag een beetje vliegen, dat is de vaste prik. Vandaag plugt Hildo een volle lipo in de heli en de rotorkop begint zo maar even te draaien, met de throttle op de zender toch helemaal naar beneden. 'Even schrikken met een micro, maar zoiets zou best nare gevolgen geven met grote model heli's', speculeert Hildo, maar misschien komen de wieken daarvan niet zo snel op gang.

Gevolgen

Geen schade, maar een rotorkop link is van de swashplate bal geduwd en de linker servo arm is verbogen. Draadje er tussen uit, linkje vastklikken en de servo arm rechtbuigen.

Linkje te vast geklikt

Hildo had het niet in de gaten totdat hij deze foto maakte en de link van dichtbij zag. Het blijkt mogelijk om de link vast te klikken, maar een beetje te ver door te duwen. Nu zit de link niet meer op de bal, maar is er overheen geschoven. Even terugtrekken en klaar al weer.Het is vast merkbaar als de link niet goed zit.

Vliegt weer super!

'Zo'n mSR-X is toch best wel een heel mooi dingetje', meent Hildo. Hij kan er inmiddels stukken beter mee omgaan en opstijgen en hoveren is geen enkel probleem meer. Onbegrijpelijk dat dat hij er in het begin zoveel problemen mee heeft gehad... het is zo simpel. Op de plaats draaien gaat iets beter maar de noodzakelijk correcties, om het wegdriften tegen te gaan, blijven nog steeds erg lastig. Voor indoor vliegen is deze heli, door het lagere gewicht en de minder grote rotorblad snelheid, te verkiezen boven de mCP-X. Bij die heli is de kans op schade toch groter. Ook is de mCP-X wat lastiger te vliegen vanwege de iets grotere instabiliteit.

22 maart 2012. Microheli swashplate voor de mCP-X. Total Control!

High Performance voor de mCP-X. De grootte maakt geen indruk, maar de looks doen het goed en misschien verbeteren de vliegeigenschappen ook wel. Hoe dan ook, de aluminium uitvoering, met de stalen ball ends voor de links, zijn slijtvaster en ook crashbestendiger dan de originele plastic swashplate en dat is de reden waarom Hildo deze aluminium swashplate heeft aangeschaft. Een iets grotere investering, maar het is goed nieuws voor indoorpiloten die (nog) niet zo goed kunnen vliegen. Compleet met handleiding die zegt dat de stalen balletjes met Loctite dienen te worden vastgezet. Hildo heeft even geen Loctite, maar doet wel een fractie secondelijm op het uiteinde van het draad dat door het aluminium heen steekt, dan loopt het ook niet los. Deze uit 6061 aluminum CNC gefreesde swashplate heeft het nadeel dat hij fractioneel (0,15 gram) zwaarder is dan het standaard 1,35 gram wegende originele plastic exemplaar. Er wordt wel beloofd dat er minder speling op de constructie zit en dat het daardoor preciezer vliegt en meer controle geeft door een optimalere plaatsing van de bolletjes waaraan de rotor head linkages (rotorkop linkjes) vastgeklikt worden. De swashplate is ook verder te kantelen, dat geeft vast weer een sneller reagerende heli. Voor ingebruikname zal Hildo nog een fractie naaimachineolie gebruiken om de smering van het ingebouwde kogellagertje te waarborgen. Microheli heeft ook nog andere leuke aluminium dingetjes, maar eerst is het mooi geweest. Kost 21,79 dollar. Tegelijk heeft Hildo ook nog twee sets originele E-flite rotorbladen meebesteld voor 15,58 dollar. Vervoer 11 dollar, dus voor totaal 48,37 dollar (37,37 euro) heeft Hildo het spul in huis.

Merkt Hildo verschil in het vliegen? Eerst nog even installeren hoor!

120SR Crash schade

Een rond gat en een scheur in de canopy, net onder het woord 'Blade'. U ziet de, met schilderstape vastgezette, camera nog aan de achterzijde hangen. Het gewicht zat hierdoor te ver naar achteren. De balans was een beetje zoek. Het heeft in ieder geval niet geholpen om tegen de wind in goed naar voren te kunnen vliegen.

Landingsgestel

Het plastic is niet erg veerkrachtig. Het heeft bij de crash een dreun gekregen, maar in plaats van terug te buigen blijft het verbogen staan. 'Dat is bij de andere helikopters niet zo', meent Hildo. Terug in model buigen lukt redelijk. Een raar soort plastic en Hildo vindt het maar niks.

Turnigy's... mSR-X landingsgestel aanpassen

Ze zijn dikker, dus om de lipo's van Turnigy toch te laten passen verwarmt Hildo het plastic van de 'accubak' met zijn aansteker en duwt een lipo in het nog zachte plastic. Werkt perfect. Wel oppassen met verwarmen want oververhitten gaat sneller dan Hildo dacht: het begin van een klein scheurtje lijkt zich al af te tekenen.

31 maart 2012. Microheli swashplate inoliën mCP-X

Tijd om de nieuwe Super Swashplate te installeren. Het lager lijkt geen olie te bevatten en kapot lopen is zonde. Wat naaimachineolie aan een schroevendraaier doet het prima. Een drup olie is teveel maar met de schroevendraaier blijkt een kleine hoeveelheid prima te doseren.

Installeren Microheli swashplate

Het is priegelwerk, maar het verwijderen van de oude en het monteren van de nieuwe swashplate is eenvoudig en de installatie verloopt zonder problemen. Even de rotorkop verwijderen en de linkjes loshalen van de oude swashplate en bij de nieuwe swashplate hetzelfe in omgekeerde volgorde. Niet vergeten ook de anti-vibratie rubbertjes van de oude swashplate om te zetten.

3 april 2012. Gescheurde tailboom mCP-X

'Die Hildo kan ook niet vliegen zeg', zou u kunnen denken. En u heeft nog gelijk ook, maar niet helemaal. Het in de lucht houden van de mCP-X wil nu inmiddels wel, alleen draaien blijft uitermate lastig. Hildo komt nog niet veel verder dan een begin er van. Ondanks dat de mCP-X best veel kan hebben, is hij gevoeliger voor schade dan bijvoorbeeld de mSR-X. Deze tailboom wordt eerst even met plakband behandeld, zodat het carbon niet verder versplintert. Behalve voor wie goed kan vliegen, en dus niets raakt, is een mCP-X wellicht een beter helikoptertje voor buitengebruik met weinig / geen wind situaties.

Extended tailboom voor 3D vliegen

Met het oog op de toekomst heeft Hildo twee extended, 6 inch lange, holle tailbooms via Ebay besteld. Het standaard exemplaar is 5 inch lang. Een wat langere is beter voor 3D vliegen, naar het schijnt, net zoals een sterkere brushless motor dat ook is. Natuurlijk heeft 3D vliegen (extreme acrobatiek) voor Hildo nog een hoog 'ver van mijn bed'gehalte, maar hij werkt er aan hoor! Intussen zijn twee lange tailbooms goedkoper dan een origineel vervangingsexemplaar inclusief motor. De motor doet het nog prima, dus de keuze was niet moeilijk.

5 april 2012. Inoliën motor mSR-X

De heli begint zo maar wat bijgeluiden te vertonen, en het klinkt niet goed. Maar er is niets afwijkends te ontdekken. Voor de zekerheid een beetje olie op het swashplate-lager en ook wat bij het mainshaft support lager (lager in het frame), maar het geluid blijft aanwezig. Op internet ziet Hildo een topic waar iemand een kapotte motor had. Die motor werd, vlak voordat deze kapot ging, erg warm. Nieuwe motor geïnstalleerd die naar verloop van tijd ook weer warmer begon te worden. Als u de heli op de kop zet, ziet u aan de onderkant twee kleine gaatjes zitten, aan beide zijden van de pinion gear. Daar heeft de man olie in laten lopen en voilà: de motor liep weer koeler.

Smeren

Ook Hildo zet de mSR-X op de kop en laat, via het schroevendraaiertje, wat naaimachineolie in de gaatjes van de motor lopen. Gaat dat goed met een elektromotor? Het lijkt vooralsnog prima te werken, want het ratelende geluid is weg. Het lijkt er op dat af en toe een drupje olie hier en daar niet slecht is. Nadelige gevolgen voor de plastic onderdelen, er komt al snel op andere plaatsen ook wat olie te zitten, heeft hij nog niet kunnen constateren.

7 april 2012. Vliegvorderingen?

De mSR-X is de heli waar Hildo nu dag na dag mee vliegt. Het tempo waarin de heli-skills verbeteren, is dusdanig traag dat het af en toe frustrerend werkt. Maar opgeven doet hij niet. Gelukkig is de heli erg crashbestendig. Het is, met name daardoor, een veel betere helikopter om de basics van het heli vliegen te leren dan de mCP-X. Minstens 100 tot 200 keer is de vlucht onvrijwillig geëindigd met vaak relatief kleine tikken, maar soms ook stevige. Hij doet het nog steeds, petje af. Als u het vliegen een beetje door hebt, is de mSR-X probleemloos te vliegen in zeer kleine ruimtes, zoals Hildo's keuken.

Nose-in

Met de voorkant van de heli naar u toe vliegen, erg lastig. Het lukt Hildo nog niet. Hij kan nu 90 graden links- en rechtsom. Als hij verder gaat is de controle niet meer wat het geweest is. In ieder geval is het nose-in kunnen hoveren nu de volgende opgaaf. 'Het gaat heus wel lukken hoor', meent Hildo... maar wanneer het zo ver is?

10 april 2011. Hildo's kat en de helikopters

Best belangrijk om even te vermelden hoe Hildo toen hij begon met vliegen zijn kat heeft leren samenleven met zijn helikopters. Humor heeft Hildo best wel, maar daar is ineens helemaal niets van over als het ten koste van dieren gaat. Als u denkt dat het leuk is om uw huisdier de stuipen op het lijf te jagen met uw helikopter, dan is er iets goed mis met uw gevoel voor humor èn iets mis in uw hoofd. Hildo's kat is niet bang voor Hildo's helikopters en zo hoort het.

Denkwijze van een kat

Een kat begrijpt niets van helikopters. Zijn denkprocessen zijn simpel: is het prooi, is het eetbaar, moet ik er bang voor zijn of is het niet interessant? Meer opties zijn er niet.

Het eerste wat Hildo doet: Het laten wennen

Hildo zet zijn heli in de kamer op de grond. Even de wieken laten draaien en weer uitzetten. Hildo's kat kijkt met grote ogen: Wat is dat? Hildo pakt de helikopter op en zet hem naast zijn kat neer, motor uit natuurlijk. Dan nog een paar keer, op de grond en weer naast de kat. Snuf, snuf. Plastic. Het ding in de hand pakken bewijst dat de heli niet gevaarlijk is en niet bijt. De interesse verflauwt.

Vliegen

Dan de lucht in met de heli. Kat kijkt met grote ogen: gevaarlijk? Nee. Hildo landt de heli weer en zet hem nogmaals naast zijn kat. Snuf, nog steeds plastic. Niet boeiend. Nog een paar keer de lucht in en er gebeurt verder niets. De kat begrijpt dat het ding niet voor hem is, niet eetbaar, geen prooi en niet gevaarlijk. Blijft er nog maar één ding over: niet interessant.

De kat niet raken

Als u uw kat éénmaal raakt omdat u de controle verliest, denkt uw kat: 'Dat ding valt mij aan' en is er een gerede kans dat uw kat het huis uit rent zodra u met uw heli´s aan de gang gaat en dat is niet de bedoeling, want uw kat woont er net zo goed als uzelf. Zorg ervoor dat de kat nooit geraakt kan worden als u de heli 'kwijtraakt'. Hildo blijft beneden de hoogte van het tafelblad als zijn kat op tafel zit. Gaat het mis, doet hij het gas dicht en valt de heli op de grond, niets aan het handje. Als de kat op de grond zit: niet vliegen of in een andere ruimte. Het gaat uitstekend op deze manier.

Vrijdag 20 april 2012. Weer met de Phoenix simulator

' Al meer dan en maand niet mee gevlogen', schat Hildo. Waarom niet? Een simulator is minder leuk dan écht vliegen en voor de lol gaat Hildo er in ieder geval niet achter zitten. Er is inmiddels een upgrade naar versie 4, en die gaat volledig automatisch. Wat er veranderd is, weet Hildo niet want hij vliegt gewoon weer met de T-Rex 450 Pro. Het valt hem weer op dat een simulator eigenlijk erg 'doods' vliegt, het gevoel is er niet. Evengoed blijft het natuurlijk een uitstekend hulpmiddel om dingen uit te proberen en beter onder de knie te krijgen.

mSR-X

Alle andere helikopters laat Hildo staan, ook de mCP-X. Tussen helikopters wisselen is vervelend, omdat ze allemaal anders reageren op de sticks. Van de ene naar de andere blijft het dus een beetje wennen en daarom blijft hij bij de mSR-X. Het dingetje vliegt prima en hij kan steeds beter een rondje draaien. Alleen helemaal 360 graden linksom wil nog niet. Het is in ieder geval een feit dat er stukken minder gecrasht wordt met de mSR-X en hij hoopt dan ook dat deze het langer gaat uithouden dan de vorige.

Hildo merkt wel dat wanneer hij enige lipo's heeft leegevlogen het vliegen langzamerhand minder goed gaat, waarschijnlijk een concentratie probleem.

Psychologische problemen?

Uitgeklede SR120

Gewoon, om even te kijken hoe het zit. Zonder canopy (neusje) blijft er niet veel over van kleine helikoptertjes. De canopy zit er op om het er leuk te laten uitzien, maar ook om de componenten te beschermen tijdens een crash. De motor van de SR120 zit, zoals u ziet, aan de voorkant en de printplaat en servo's aan de achterkant. Bij elke helikopter die Hildo heeft, is de opbouw anders.

Een lader en een lipo, hoe lastig kan het zijn?

Lekker allemaal dezelfde stekker! Maar zo werkt het niet. De MCX en mSR-X vliegen met dezelfde soort accu (pico plug?). De mCP-X heeft een grotere met een andere aansluiting (E-flite mCP-X plug). De nieuwe SR120 heeft een nog grotere lipo, met al weer een andere (2-pins JST) aansluiting. De E-Flite laders hebben allemaal de kleinste aansluiting, dus om de lipo's van de mCP-X en SR120 te kunnen laden heeft u adapters nodig.

1 in 6 laadkabel

Bij een helikopter wordt één snoertje bijgeleverd, u kunt dus maar één lipo per keer laden... en opschieten doet dat natuurlijk helemaal niet als u staat te trappelen om te vliegen. Vandaar de aanschaf van een 1 in 6 laadkabel, twee stuks zelfs want ze waren nog geen anderhalve dollar per stuk. De witte stekkertjes passen op de mCP-X lipo. Het laden schijnt geen probleem te zijn omdat de lipo's tijdens het laden zichzelf balanceren ten opzichte van elkaar en ze derhalve gezamelijk op de uiteindelijk gewenste 4,2 volt uit zullen komen. De bij de SR120 en mCP-X geleverde lader kan van 0,1 amp tot 0,7 amp worden ingesteld. Ding op 0,7 amp met 6 lipo's eraan. 'Snel zal het niet gaan, maar het gaat wel goed zolang u lipo's van dezelfde capaciteit benut', denkt Hildo.

Vier Blade helikopters, de aanschaf van drie soorten lipo's

Standaard worden helikopters geleverd met één of twee lipo's, en dat is veel te weinig want voordat u het weet is het vliegplezier voorbij en het laden duurt nu eenmaal een poosje. Lipo's bijbestellen is dus noodzaak, maar ze zijn tamelijk prijzig... Hoe prijzig ligt er aan waar u bestelt.

Het buitenland. Valse concurrentie?

In Nederland bent u zo maar iets van 10 euro kwijt voor een originele E-flite 150mAh Lipo. Gelukkig zijn er andere adressen, zoals Ebay, Hobbyking, etc. waar on-line aangeschaft kan worden tegen vaak zeer acceptabele prijzen. Betalingen gaan kostenloos en gemakkelijk met Paypal en invoerrechten en BTW worden op kleine zendingen vaak niet geheven. Verzendkosten zijn vaak laag en soms zelfs niet eens aanwezig. De tijd van IBAN, BIC en wire-transfers met bijbehorende kosten en vertragingen in betalingen, zomaar een week, zijn vrijwel voorbij. Hildo bestelt al langer online artikelen waarbij Amerika, China of zelfs Australië niet te ver weg blijken. Bovenstaand verhaal is geen goed bericht voor de gemiddelde hobbyzaak op de hoek, maar uw kruidenier van weleer was ook niet blij met de komst van de grote supermarkten. Maar de wereld verandert en het zaken doen ook. Als Hildo 100 kilometer naar een hobbyzaak zou rijden, is hij bijna 20 liter brandstof kwijt (LPG), iets van 15 euro momenteel, en 7 euro aan onderhoud. Verdere kosten telt hij niet eens mee. Maar hij is nog niet één keer de deur uitgeweest voor zijn helikopters of onderdelen. De aanschaf via het internet is nu eenmaal, financieel gezien, een betere keuze.

SR120 lipo

Verder met de lipo's. De bovenste twee zijn voor de SR120, de ene is de standaard bijgeleverde E-flite accu. De Beez2B is extra besteld, met 7,50 euro per stuk, tegelijk bij de aanschaf van de SR120. Niet supergoedkoop, dus eentje was mooi genoeg. De Beez2B is dunner en zit los in de lipohouder van de heli. Op Ebay inmiddels 5 'Tigers' 600mAp lipo's bijbesteld, inclusief een 1 in 5 laadkabel, voor 10,24 euro inclusief verzendkosten. Het is geen geld. De kwaliteit is onduidelijk, maar misschien valt het mee en bijbestellen is natuurlijk gemakkelijk genoeg.

mCP-X lipo

Dan de volgende twee lipo's, de derde en vierde van boven. De bovenste is een originele 200mAh van E-flite, er worden er standaard twee bij de heli geleverd. Hildo heeft drie Turnigy Nano-Tech accu's van 300mAh bijbesteld bij Hobbyking voor 4,99 dollar per stuk. Rustig aan met de centen, want het wil wel op! De mCP-X vloog de hele tijd wat onrustig, beetje op en neer in hoogte. Met de nieuwe Turnigy Nano-Tech's is dat niet helemaal voorbij, maar wel stukken beter. Net alsof de E-flite lipo de stroom niet erg constant afgeeft. De Turnigy vliegt  rustiger en de throttle is beter doseerbaar. Om dat te merken, hoeft u geen expert te zijn. Hoe het kan, Hildo weet het niet, maar hij weet wel dat het tijd is om nog wat extra Turnigy Nano-Tech's bij te bestellen. De pasvorm is redelijk, ze lijken iets dikker dan de E-flites. De iets langere lengte maakt niet uit. Of de vliegtijden met de als 300mAh opgegeven lipo daadwerkelijk langer zijn of dat de acuu sterker is, weet hij niet. Hij vliegt ze voorlopig rustig en niet verder dan de helft leeg. Dit soort 'invliegen' schijnt de uiteindelijke levensduur van de lipo te bevorderen.

mSR-X & mCX lipo

Dit is de kleinste accu voor de kleinste E-flite heli's. Een reguliere E-flite lipo van 150 mAh kost zo maar 10 euro. Negen lipo's kosten meer dan een complete mSR-X helikopter inclusief één lipo. Dat riekt naar grote marges. Hobbyking heeft ze momenteel te koop voor 1,37 dollar in de 160 mAh uitvoering, alleen die zijn backorder want die wil iedereen natuurlijk wel. Hildo heeft er daarom vijf gekocht voor bijna 23 euro inclusief verzendkosten, op Ebay. Beter duur als niet te krijgen, anders zou u nu ook geen liter benzine meer in uw auto gooien, nietwaar?

De onderste 110mAh lipo ligt er voor spek en bonen bij, want hij is al overleden. Wordt standaard meegeleverd met de MCX. Als de accu leeg is kunt u hem opladen, maar de lader geeft al binnen een paar minuten aan dat ie vol is. Even vliegen en na 15 seconden is het al weer over. Jammer, einde verhaal.

24 maart 2012. 120SR in de boom

Buiten vliegen want er staat maar weinig wind! Dan gelijk de 15 gram zware keychain camera van 8 euro aan de helicopter geplakt en gaan voor die luchtopname. De heli krijgt wat tegenwind en ondanks dat de elevator stick in de meest voorste positie staat, waait de helikopter achteruit. Hildo ziet de bui al hangen. De heli is inmiddels ver weg en raakt buiten het blikveld: die gaat de bomen raken! Throttle afsluiten en op zoek naar de helikopter. Even klimmen, toch wel een meter of 4, en de heli wordt uit een boom geplukt. Volgende keer vliegen met ècht windstil weer.

Lekker groot

Ondanks dat ook de 120SR niet groot is, maakt het iets grotere formaat een heel groot verschil in de zichtbaarheid in verhouding met de ultra micro's. Een duidelijk voordeel van grotere helikopters tijdens buitenvluchten.

En de filmopname?

De heli trilt en zwabbert te veel om van een fatsoenlijke opname te kunnen spreken. Alleen de crash door de bomen heen was spectaculair en de opname van een voor de lens hangende tak bijzonder duidelijk.

mCP-X met camera

Ook gelijk geprobeerd, de camera daarbij vastgeplakt aan het landingsgestel voor de juiste balans. Met het gewicht van de 15 gram wegende camera heeft de mCP-X geen moeite en het lukt prima om de heli de lucht in te krijgen. Ook hier te veel trillingen voor een goede filmopname: jammer! Vanwege de wind eindigt ook de mCP-X vlucht met een crash. Als de helikopter in bewegende lucht vliegt, heeft de piloot toch nog wat meer ervaring nodig, dat is duidelijk.

28 maart 2012. Vijf stuks 160mAh Turnigy Nano Tech's voor de mSR-X

De bovenste is het originele, prima passende, exemplaar van E-flite. Deze lipo is drie tot zes keer duurder dan de Turnigy's. U ziet ook al wel wat het probleem is met deze aftermarket Turnigy Nano Tech's: Ze zijn duidelijk korter en dikker. De maten kan Hildo niet geven, hij kan zijn schuifmaat niet vinden.

Vliegen met de Turnigy's

'Niets mis mee', aldus Hildo. Helemaal leegtrekken doet Hildo niet en een voltage meetapparaat om de resterende lading te kunnen bekijken, heeft hij (nog) niet. Dus of hij er langer mee kan vliegen, weet hij niet.

Powertest

De Turnigy's zijn duidelijk krachtiger dan de originele E-flites. De testprocedure is simpel. Accu's in de helikopter en vol gas geven terwijl u de heli vasthoudt. Het toerental met de Tunigy lipo is duidelijk hoger. Natuurlijk zijn de originele E-flite lipo's niet nieuw meer en de kracht neemt af naarmate lipo's ouder worden. Uiteindelijk heeft deze test dus weinig te zeggen.

29 maart 2012. Close encounters of the beard kind

Het moest er een keer van komen natuurlijk. Het hekrotortje van de mSR-X krijgt Hildo's baard te pakken. Rustig blijven, weer los maken, hekrotor van asje afhalen, uitgerukte haren verwijderen en hekrotor weer op asje drukken. Klaar al weer!.

Microheli swashplate geïnstalleerd

Het ziet er in ieder geval mooi uit. Dan het vliegen... Beter? Mogelijk, maar Hildo merkt er niets van. Daarvoor vloog de mCP-X ook al goed. De laatste tijd heeft Hildo met de mSR-X geoefend, vliegt toch iets gemakkelijker, en het is daarom al weer te lang geleden dat hij met de mCP-X gevlogen heeft om een eventueel verschil te merken. Slechter vliegen doet de heli in ieder geval niet.

2 april 2012. Tiger lipo's voor de 120SR

Binnen van Ebay voor 10,24 euro, inclusief verzendkosten en een 5 in 1 parallel laadkabel. Da's een prikkie en ze vliegen niet merkbaar slechter dan de originele van E-flite. Wel een basic uitvoering want het plastic uiteinde, de plastic aanslag bij het naar binnen schuiven en de plek om de lipo beet te pakken, ontbreekt. Of ze lang meegaan? Da's afwachten.

Lipo aan de kook!

De accu's komen binnen met 3,8 volt. Dus opladen om te vliegen. Bij de tweede lipo die Hildo in de 5 in 1 laadkabel plugt, begint het vrijwel direct te sissen/pruttelen. Zo snel mogelijk de lipo´s weer uit de laadkabel getrokken. Beide accu´s zijn behoorlijk heet. Fout verbonden draden in de 5 in 1 kabel? Doormeten, maar alles is goed. Dan komt Hildo er achter dat het relatief eenvoudig is om de JST plug, waarmee de 120SR is uitgerust, verkeerd om in te pluggen zonder veel kracht te gebruiken. Volgende keer even in de gaten houden. Beide gekookte lipo's doen het nog goed. Hildo heeft ze met een viltstift gemerkt: hij is benieuwd of deze twee uiteindelijk het eerst de geest gaan geven.

6 april 2012. 120SR Lipo power test

Na een paar keer met de Tigers gevlogen te hebben (in-vliegen), wil Hildo het weten ook... zijn de prijverschillen in de lipo´s op de prestatie terug te voeren?

De test gaat tussen een E-flite, Beez2B en een Tiger lipo. De lipo´s volgeladen,  120SR vastgeplakt aan de Aldi keukenweegschaal, vol gas en zien wie de echte powerlifter is.

Powerlift resultaat

1e Beez2B 520 mAh 15C -197 gram

2e Tigers 600 mAh 15C - 195 gram

3e E-flite - 500 mAh 12C - 189 gram

De Beez2B lijkt het goed te doen. Tijdens een 10 seconden vol gas burst weet deze lipo het aardig vol te houden. Ook de habbekrats kostende Tigers vallen niet tegen. De E-flite heeft de laagste specificaties op de sticker, ondanks dat ie 15 euro per stuk kost(!) en de resultaten zijn net zo bedroevend als de prijs. Met name tijdens de vol gas 10 seconden burst is de E-flite zeer snel buiten adem en duikelt het liftvermogen vrijwel direct naar 178 en zakt daarna verder totdat ie nog maar dik 140 gram lift en het rode bind-led van de heli begint te knipperen. Gebrek aan stroom waarschijnlijk. Een ondermaatse batterij, wat Hildo betreft. Zowel de Beez2B als de Tigers blijven rond de 180 gram hangen en het rode bind-lichtje knippert niet.

7 april 2012. Opgeruimd staat netjes

Hildo is een chaoot, heeft een dikke bende in huis, beschikt over geen enkele discipline en doet maar wat. Zou u kunnen denken. In feite is Hildo haast ziekelijk netjes en precies, een vleugje autisme is hem niet vreemd. Alles moet precies geordend zijn, hij kan alles vinden. Alleen dán is hij gelukkig. Denkt u maar niet dat zijn suikerpot zo maar een keertje ergens anders staat, bijvoorbeeld.

14 euro opbergbakjes

Om ervoor te zorgen dat ook de rc helikopter hobby netjes en geordend blijft, heeft Hildo 14 euro geïnvesteerd in een grote plastic bak, met deksel, en drie kleine losse bakjes die weer in de grote bak passen. In eerste instantie was een soort van gereedschapskoffer de bedoeling, maar die blijken het, ook als u niet op de aanschafkosten let, allemaal nèt niet te zijn. Dit is goedkoop, superoverzichtelijk, stofvrij en gemakkelijk uit te breiden met nog eens 100 bakkies als hij daar behoefte aan heeft. Alle helikopter-accessoires, onderdelen en toebehoren passen er in. De drie kleine afsluitbare inzetbakjes, met verdeelvakjes, bevatten de onderdelen van drie helikopters: bakje 1 voor de mSR X, bakje 2 voor de mCP X en bakje 3 is voor de 120SR. De coaxiale MCX heeft geen bakje, want daar heeft Hildo geen onderdelen voor en bovendien vliegt hij er niet meer mee. Een coaxiale heli is voor Hildo, als inmiddels iets gevorderde piloot, toch een beetje saai.

13 april 2012. Double vision

Problemen met de mSR-X. Tijdens het vliegen lijkt de hoofdmotor tegelijk met de staartrotormotor uit te vallen. Soms helemaal, soms op halve kracht. Soms vliegt ie ook weer een poosje goed. Lipo's wisselen helpt niet. Knipperend blauw ledje soms, of iets zwakker brandend. De stroom wordt niet goed doorgegeven. Stekkertjes losgetrokken en weer vastgezet, niets helpt. Het lijkt erop dat het 5-1 mainboard, de printplaat waar alles op zit, niet helemaal lekker meer is. Een nieuw mainboard kost bijna 60 euro, een nieuwe heli kost 90. Hildo gaat voor de fikse investering in een compleet nieuwe mSR-X en houdt de oude voor onderdelen.

Vliegen met de nieuwe mSR-X

De heli is identiek, maar het vliegt toch iets anders. Misschien omdat ie nieuw is of misschien omdat ze allemaal net een beetje verschillend vliegen door fractionele verschillen tijdens de productie van de onderdelen, wie zal het zeggen? Een stuk rustiger loopt de nieuwe wel. Het toestel klinkt een stuk geslotener, net als dat ook met nieuwe voertuigen het geval is. Het geluid is ook wat holler. Voor de zekerheid wat naaimachine-olie in de motor, swashplate lager en mainshaft lager. Verder vliegt de kleine prima en staat Hildo niets meer in de weg om verder te oefenen.

Oranje bladen

Ze liggen er al een poosje, en nu toch maar gemonteerd want echt kapot gaan doen de oude nog steeds niet. Ze vliegen niets anders, alleen de kleur veschilt, maar ze zijn op een wat donkerder ondergrond stukken beter te zien dan de zwarte exemplaren. Een fel kleurtje op de rotorbladen is een optische hulp om te zien hoe uw heli in de lucht hangt, en dat is nooit weg.

Vooruitgang in vliegskills?

Jazeker, langzaam maar zeker gaat het bergopwaarts, maar wel in een tergend langzaam tempo. Elke avond vliegt Hildo minstens 12 lipo's, of meer. Soms is het ook helemaal niet leuk meer, maar daar gaat het niet om. Hildo wil leren vliegen en daar zal hij moeite voor moeten doen. En dat doet hij.

Nose-in hoveren

Het lukt voor de eerste keer. Steeds een klein beetje verder draaien, dag na dag, totdat het een èchte nose-in hover betreft die ook vol te houden is. Maar hij moet wel rustig en goed geconcentreerd blijven, er mogen geen rare dingen gebeuren. Iets van automatisme is er, maar niet als hij de heli begint kwijt te raken. Recoveren is een onmogelijkheid. Bij tail-in is het wat anders, dat gaat nu uitstekend en ook recoveren gaat inmiddels volledig automatisch. De vingertjes aan de sticks bewegen en Hildo weet zelf niet eens precies wat hij doet. Een bijzondere gewaarwording.

Draaien

Rechtsom is een piece-of-cake. Een 360 graden draai is geen probleem meer, zo lang ie rechtsom gaat. Rudder naar rechts, throttle op dezelfde stand proberen te houden en de elevator een fractie naar achteren. Kleine correcties gaan automatisch. Linksom is veel lastiger en een 360 graden draai lukt nog niet. Linksom moet een flink stuk elevator naar voren gegeven worden, niet te veel en niet te weinig, en soms een fractie aileron naar rechts en/of naar links, anders blijft de heli niet op z'n plek en begint weg te driften. Krijg hem dan maar weer eens in het gareel. Een crash tegen de diepvries, deur of afvalbak is een feit voor u er erg in hebt. Helikopter vliegen blijft lastig, maar dat maakt het ook weer leuk.